De eretitel Denker des Vaderlands is een initiatief van Stichting Maand van de Filosofie en wordt sinds 2011 elke twee jaar verleend aan een gerenommeerd denker. De feestelijke inhuldiging van de nieuwe Denker vindt om het jaar plaats tijdens de Maand van de Filosofie (april).
Wat doet de Denker des Vaderlands?
Er is geen officiële taakomschrijving voor de Denker des Vaderlands, de opdracht mag naar eigen goeddunken ingevuld worden. Toch hebben alle Denkers tot nu toe iets gemeen. Zij bezitten allen de kwaliteit om zich vanuit een weldoordachte positie te engageren met de maatschappelijke actualiteit en zijn in staat de hectiek van het nieuws in een groter verband te plaatsen. Op die manier verdiepen zij niet alleen de actualiteit en het publieke debat, maar maken zij de filosofie ook aantrekkelijk voor een breed publiek.
Denkers tot nu toe
- 2011 – 2013
Hans Achterhuis, de eerste Denker des Vaderlands, vervulde de functie als kritisch ‘tegendenker’. - 2013 – 2015
Zijn opvolger René Gude richtte zich op constructief ‘meedenken’. - 2015 – 2017
Marli Huijer sloeg als ‘tussendenker’ weer een andere richting in; denken te midden van mensen, weten waar mensen over praten, voor welke vragen we staan. - 2017 – 2019
René ten Bos zag het als taak van de filosoof om niet met de ‘morele hakbijl’ klaar te staan, maar juist ‘om met paradoxen om te gaan’. - 2019 – 2021
Daan Roovers stelde vooral het ‘publieke denken’ centraal, het ‘samendenken’. - 2021 – 2023
Paul van Tongeren sprak het liefst van ‘eerst nadenken’; en denken leer je door zelf na te denken wat grote denkers hebben voor-gedacht.